Ministranci

Drodzy Rodzice!

Pomagajcie swoim synom w ich służbie. Niech uczą się modlitwy, głębokiej wiary, czci Eucharystii oraz życia prawdziwie chrześcijańskiego właśnie od Was. Niech służba ta będzie dla nich radością. Stwarzajcie im religijną atmosferę w domach rodzinnych, módlcie się w ich intencji. Może z grona tych chłopców ktoś usłyszy kiedyś głos Boga powołujący do kapłaństwa.

Kim jest ministrant?

"Ministrare" (z łaciny) znaczy "służyć".
Służymy Bogu, kiedy przyczyniamy się do tego, aby liturgia była piękna.

1. Ministrant jest POMOCNIKIEM przy sprawowaniu Mszy świętej i podczas innych nabożeństw. Ministrant usługuje księdzu, gdy przygotowywany jest ołtarz i dary ofiarne potrzebne do Mszy świętej.

2. Ministrant jest tym, który NIESIE ZNAKI. Ministrant niesie pewne określone przedmioty, które są dla liturgii niezbędne. Są to przedmioty, które dla liturgii mają szczególne znaczenie. One mają ludziom wierzącym coś przedstawiać i wskazywać na inną rzeczywistość.

3. Ministrant powinien sam BYĆ ZNAKIEM. Ministrant przez służbę wskazuje, że każda liturgia i każde nabożeństwo nie jest tylko sprawą kapłana, lecz sprawą całej parafii i wszystkich wiernych. Ministrant służąc pokazuje, że "uczestniczyć w liturgii" to znaczy nie tylko słuchać czy się przyglądać, ale współdziałać, współtworzyć, czynnie się w nią angażować.

Znaczenie postaw i gestów liturgicznych

Liturgia jest swego rodzaju "modlitwą gestykulowaną". Nie ma zgromadzenia liturgicznego bez postaw i gestów. Ich pochodzenia należy szukać w Piśmie Świętym: zarówno w Starym, jak i Nowym Testamencie. To Abraham upadł na twarz przed Bogiem, kiedy Bóg obiecał mu, że jego żona Sara urodzi syna (por. Rdz 17,17); Mojżesz modlił się, trzymając ręce wzniesione do góry, kiedy Izraelici walczyli z Amelekitami (por. Wj 17,11); Jezus wkładał ręce na niemowlęta (Łk 18,15), upadł na kolana w Ogrójcu, aby się modlić (por. Łk 22,41); celnik w świątyni bił się w piersi, żałując za swoje winy (Łk 18,13) itd.
Postawy i gesty są wyrazem wewnętrznej wiary, modlitwy i miłości, ale także składają się na działanie, czynności liturgiczne. Winny one zmierzać do tego, aby cała celebracja odznaczała się pięknem i szlachetną prostotą, aby w pełni przejrzyste było znaczenie jej poszczególnych części, zaś uczestnictwo wszystkich stawało się łatwiejsze
Postawy uczestników podczas Eucharystii

1. Postawa stojąca - oznacza gotowość do wypełniania woli Bożej oraz szacunek dla odmawianych modlitw; jest symbolem dzieci Bożych.

Wierni stoją: od wejścia kapłana aż do kolekty włącznie; podczas śpiewu przed Ewangelią, w czasie Ewangelii, wyznania wiary i modlitwy powszechnej, Wstaje się także na okadzenie celebransa w czasie przygotowania darów.
Postawę stojącą zachowuje się także podczas pieśni ewangelicznych, czyli Pieśni Zachariasza (Benedictus), Pieśni Maryi (Magnificat) i Pieśni Symeona (Nunc dimittiś). Również stoi się podczas hymnu Te Deum oraz pieśni śpiewanych na zakończenie Mszy Świętej jako hymn, np. Boże, coś Polskę, czy My chcemy Boga. Wówczas wypada pozostać przed ołtarzem aż do zakończenia śpiewu.

2. Postawa siedząca - oznacza skupienie, słuchanie i rozważanie słowa Bożego (w czasie Mszy św. w czasie czytań, homilii).
Wierni mogą siedzieć: w czasie czytań i psalmu responsoryjnego; w czasie homilii; w czasie przygotowania darów; w czasie rozdzielania Komunii św. i milczenia po Niej.

3. Postawa klęcząca - oznacza adorację i cześć dla Jezusa w Najświętszym Sakramencie. Jest też znakiem uniżenia się przed Bogiem.
Wierni klęczą: w czasie przeistoczenia, na słowa: " Oto Baranek Boży"-, "Panie, nie jestem godzien"-, mogą klęczeć w czasie przyjmowania Komunii Św., jeżeli taka forma została przyjęta we wspólnocie; mogą klęczeć od śpiewu Święty... do doksologii: "Przez Chrystusa, z Chrystusem", jeśli taki zwyczaj istnieje we wspólnocie.
Postawa, jaką przyjmujemy podczas celebracji Eucharystii - stojąca, siedząca, klęcząca - wskazuje na wewnętrzne nastawienia serca. Postawa stojąca jest wyrazem wolności synowskiej, danej nam przez paschalnego Chrystusa, który podźwignął nas z niewoli grzechu; postawa siedząca wyraża gotowość serca na przyjęcie [słowa] na wzór Marii z Betanii, która usiadłszy u stóp Jezusa, słuchała słowa; klęczenie lub głęboki ukłon mówią o tym, że przed Najwyższym, przed Panem jesteśmy mali (por. Flp 2,10). Klękanie przed Eucharystią, jak to czynią kapłan i wierni, wyraża wiarę w rzeczywistą obecność Pana Jezusa w Sakramencie ołtarza.

4. Postawa leżenia krzyżem - oznacza całkowite uniżenie się przed Bogiem (w czasie święceń kapłańskich), a także pokutę (w czasie liturgii Wielkiego Piątku).

Gesty liturgiczne

Gesty są to proste znaki, przez które wyznajemy naszą wiarę i oddajemy cześć Bogu. Nie tylko wskazują na treść misterium, ale pozwalają je uchwycić. Zaniedbywanie zarówno postaw ciała, jak i gestów osłabia to misterium.
Najważniejsze gesty liturgiczne to:

Znak krzyża - wyraża naszą wiarę, przypomina dzieło odkupienia dokonane przez Chrystusa. Czynimy go przed modlitwą, by nas natchnął ładem i skupieniem, by naszą myśl, wolę i serce zespolił z Bogiem. Czynimy ten znak po modlitwie, by w nas przetrwało to, czym Bóg raczył nas obdarzyć. Czynimy w momencie pokusy, by nam dodał siły, w niebezpieczeństwie, by nas ochraniał, a także na błogosławieństwo, aby pełnia życia Bożego wstąpiła w duszę, żeby nas uświęciła. Rozpoczyna i kończy każdą Mszę św. i nabożeństwa.
Mały znak krzyża - polega na nakreśleniu wielkim palcem (kciukiem) prawej ręki znaku krzyża na czole, ustach i piersiach (sercu) i stanowi przygotowanie wszystkich zmysłów do słuchania słów Ewangelii, uwierzenia w nie sercem i wypełniania ich czynem. Kreślimy przed Ewangelią, wykonując trzy małe znaki krzyża, z góry na dół, a następnie od lewej strony do prawej, powtarzając w myśli lub szeptem słowa: Słowo Boże chcę:
(+) na czole: umysłem rozważać,
(+) na ustach: ustami głosić,
(+) na sercu: sercem ukochać (przyjąć).
Bicie się w piersi - gest ten oznacza publiczne przyznanie się do win i grzechów oraz skruchę i żal za nie. Wykonujemy tylko podczas aktu pokuty, natomiast nie wykonujemy tego gestu podczas wymawiania słów: "Panie, nie jestem godzien", "Baranku Boży" gdyż formuły te nie są wyznaniem win.
Ukłon - oznacza cześć i szacunek dla rzeczy i osób poświęconych Bogu. Ukłon wyraża uszanowanie i cześć oddawaną osobom lub ich wyobrażeniom. Rozróżnia się dwa rodzaje ukłonów: pochylenie głowy i pochylenie ciała.
Przyklęknięcie - wykonuje się przez zgięcie prawego kolana aż do ziemi, oznacza uwielbienie. Dlatego obowiązuje ono przed Najświętszym Sakramentem i przed Krzyżem świętym, od jego uroczystej adoracji w liturgii Wielkiego Piątku aż do rozpoczęcia Wigilii Paschalnej.
Jeśli zaś w prezbiterium jest tabernakulum z Najświętszym Sakramentem, kapłan, diakon i inni usługujący przyklękają po przyjściu do ołtarza i przed odejściem od niego, nie zaś podczas samej celebracji Mszy św. Poza tym przyklękają wszyscy, którzy przechodzą przed Najświętszym Sakramentem, chyba że idą w procesji. Usługujący, którzy niosą krzyż procesyjny lub świece, zamiast przyklęknięcia wykonują skłon głowy.
Złożenie rąk - oznacza, że modlimy się, rozmawiamy z Bogiem. Ręce złożone symbolizują naszą ufność, jaką pokładamy w Bogu i są znakiem poddania się woli Bożej.

Wzniesione ręce (gest oranta) - należy do najstarszych, jest on przedstawieniem Kościoła modlącego się na ziemi, a także uczestników nieba, wielbiących Boga. Równocześnie gest ten przywołuje na myśl rozpięte na krzyżu ramiona Chrystusa, obejmujące wszystkich, wielbiące Boga i ogarniające wszystkie ludzkie sprawy.
Obmycie rąk - ten symboliczny gest wyjaśnia prośba celebransa: "Obmyj mnie, Panie, z mojej winy i oczyść mnie z grzechu mojego". Oznacza pragnienie wewnętrznego oczyszczenia.

Znak pokoju - oznacza miłość bliźniego, jako powinność łączącą wszystkich wyznawców Chrystusa. Istnieją cztery sposoby przekazywania znaku pokoju w czasie liturgii:

przez podanie ręki,
przez nałożenie rąk,
przez skłon,
przez pocałunek.

Kapłan może przekazać znak pokoju usługującym, zawsze jednak pozostając w prezbiterium, aby nie zakłócać celebracji. Niech uczyni podobnie, jeśli ze słusznej przyczyny pragnie przekazać znak pokoju niektórym wiernym. Kiedy przekazuje się znak pokoju, można powiedzieć: "Pokój Pański niech zawsze będzie z tobą" lub "Pokój z tobą". Na te słowa odpowiada się: "Amen". Wypada, aby każdy z umiarem przekazywał znak pokoju tylko osobom najbliżej stojącym.
Procesja - symbolizuje nowy lud Boży, pielgrzymujący pod przewodnictwem Chrystusa, do nowej ziemi obiecanej, do nieba.
Okadzanie - wyraz szacunku i czci względem osób (biskup, celebrans, wierni) oraz w odniesieniu do ołtarza, krzyża, paschału.

Wychowanie do postaw i gestów liturgicznych

Wygląd zewnętrzny jest najbardziej rzucającym się w oczy elementem posługi liturgicznej, a przez to pierwszym świadectwem składanym wobec zgromadzonych wiernych. W Konstytucji
O liturgii świętej czytamy: "Ministranci, lektorzy, komentatorzy i członkowie chóru również spełniają prawdziwą funkcję liturgiczną. Niech więc wykonują swój urząd z tak szczerą pobożnością i dokładnością, jak to przystoi wzniosłej posłudze i odpowiada słusznym wymaganiom Ludu Bożego. Należy starannie wychować te osoby w duchu liturgii oraz przygotować do odpowiedniego i zgodnego z przepisami wykonywania przypadających każdemu czynności" (KL 29).
Każdy ministrant i lektor powinien przestrzegać prawidłowego wykonywania postaw i gestów liturgicznych. Pełniący posługę powinni pamiętać o tym, że postawy i gesty zewnętrzne są odzwierciedleniem ich wewnętrznej wiary i postawy serca. Są one także wyrazem czynnego uczestnictwa w liturgii.

Kolory szat liturgicznych

Rozmaitość kolorów szat liturgicznych ma uzewnętrzniać charakter sprawowanych misteriów wiary, a także ideę rozwoju chrześcijańskiego życia w ciągu roku liturgicznego. Co do koloru szat liturgicznych należy zachować tradycję, mianowicie:

Biały - symbolizuje świętość, czystość. Koloru białego używa się w oficjach i mszach okresu wielkanocnego i Narodzenia Pańskiego; w święta i wspomnienia Chrystusa Pana, z wyjątkiem tych, które dotyczą Jego Męki; w święta i wspomnienia Najświętszej Maryi Panny, świętych Aniołów, Świętych, którzy nie byli męczennikami, w uroczystości Wszystkich Świętych (1 listopada) i św. Jana Chrzciciela (24 czerwca), w święta św. Jana Ewangelisty (27 grudnia), Katedry św. Piotra (22 lutego) i Nawrócenia św. Pawła (25 stycznia).
Czerwony - symbolizuje ogień, miłość, krew i odpowiednio ogień Ducha Świętego, żar miłości, krew Chrystusa przelaną na krzyżu. Koloru czerwonego używa się w Niedzielę Palmową Męki Pańskiej, w Wielki Piątek, w niedzielę Zesłania Ducha Świętego i podczas sakramentu bierzmowania, w mszach ku czci Męki Pańskiej, w główne święta Apostołów i Ewangelistów i w dni świętych męczenników.
Zielony - symbol życia i nadziei. Oznacza życie Boże, rozwijające się w nas, nadzieje na dobro duchowe, odrodzenie, młodość i sprawiedliwość. Koloru zielonego używa się w oficjach i mszach okresu zwykłego.
Fioletowy - symbolizuje pokutę za grzechy, pokorę, skruchę. Koloru fioletowego używa się w okresie Adwentu i Wielkiego Postu. Można go również stosować w oficjach i mszach za zmarłych.
Czarny - używany w czasie Mszy św. pogrzebowej, symbol żałoby.
Różowy - symbolizuje to samo, co fioletowy. Używany w III niedzielę Adwentu i IV Wielkiego Postu, ma przypomnieć, że minęła połowa czasu pokutnego.
Złoty - symbol taki sam jak kolor biały. Szatami koloru złotego można zastąpić każdy inny kolor.
Niebieski - oficjalnie nie jest kolorem liturgicznym. Dopuszczalne jest jednak jego stosowanie w święta Maryjne.
W dni bardziej uroczyste można używać okazalszych szat liturgicznych, nawet jeśli nie są w kolorze dnia.